AD:AYŞEGÜL
SOYAD:GÖKÇE
NO:140658003
BÖLÜM:BÜRO YÖNETİMİ VE YÖNETİCİ
ASİSTANLIĞI İKİNCİ ÖĞRETİM
KONU:İŞLETMELERDE ÜRETİM VE ÜRETİMİN SİSTEMLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
Genel anlamda üretim insan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla mal
veya hizmetlerin meydana gelmesi işlemidir. Üretim değişik
grup veya kesimler açısından farklı şekillerde
algılanmaktadır .Örneğin, mühendislerin bakışı açısından farklı olgusu ;
hammaddelerin belirli teknolojiler
kullanarak çeşitli süreçlerden
geçirilmesi suretiyle son ürün haline dönüştürülmeleri şeklinde
tanımlanmaktadır. Dikkat edilirse bu anlamdaki üretim ,teknolojik bir
dönüştürme sürecidir.Oysa günlük deneyimlerden bilindiği,üretim bu kadar yalın
biçimde gerçekleşmez. Teknolojik işlemlerin yanı sıra çeşitli aşamalardan insan
faktörüne de ihtiyaç duyulur. Bu olgu işletmeyi sosyo-teknik bir sisteme dönüştürmektir.Ayrıca
hammadde ve malzemelerin teknolojik olarak nihai ürüne dönüştürebilmesi için
çeşitli araç, gereç , makina fiziksel donanım ve olanaklara ihtiyaç
vardır.(Şimşek ve Çelik 2015 131)
Üretim sistemleri, çeşitli yazarlar tarafından değişik
şekillerde sınıflandırılmıştır .Sınıflamada üretim akışı kullanılan
ölçütlerdir.Üretim sistemlerini sınıflandırırken ürünün üretim akışı kitle
kriterlerini kullanarak ‘sürekli ve kesikli’ terimini kullanmıştır.(Çınar,2011
131)
ÜRETİM
SİSTEMLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
Üretim
sistemleri:1.Üretim yöntemi ,2.Mamul cinsi 3.Mamul miktarı veya üretim akışı
kriterlerine göre sınıflandırabiliriz.
1.Üretim Yöntemlerine
Göre Sınıflandırma
Üretim sürecine uygulanan yöntemlere göre üretim beş
grupta ayrılabilir.
-Birincil (primer)
üretim :Doğada bulunan hammaddelerin işlenmek veya kullanılmak üzere çıkarılmasıdır.Demir,bakır,
diğer madenler ile kömür ve petrol üretimi ,orman işletmeciliği balıkçılık
birincil üretim sınıfına girerler.Bunlara temel hammaddeler adı verilir.
-Analitik Üretim :Temel
hammaddelerden bazıları ayırıcı işlemlerle parçalanıp işlenerek çeşitli
mamullere dönüştürürler.Ham petrolden benzin,fuel-oil ve makine yağı ;boksitten
alüminyum üretilmesi gibi
-Sentetik Üretim :Temel
hammaddelerin bazıları birleştirici işlemlere yeni mamullere
dönüştürülür.Sentetik kauçuk ,alaşımlı çelik ,plastik ve cam mamulleri gibi.
-Fabrikasyon
Eğitim:Temel veya diğer hammaddelerin işlenerek şekillerinin değiştirilmesi
yoluyla yeni mamuller üretilir.Üretim miktarı büyük boyutlarda olur, tekstil,
kimya sanayi , fabrikada deri ayakkabı üretilmesi vb.
-Montaj Üretimi:Çeşitli
hammadde , yarı mamul ve parçalar sistemli bir şekilde bir araya getirilerek ,
otomobil , tv , buzdolabı gibi karmaşık mamuller üretilir.
2.Mamul Cinslerine Göre
Sınıflandırma
Bazı durumlarda üretilen mamulün niteliklerine , üretim
sisteminin karakteristlik özelliklerini belirleyici ağırlık taşır.Binanın
yapısı makineler ve insangücünün yapısı belirli tipte bir mamule göre
tasarlanır , demir-çelik ve kömür üretimi gibi
3.Üretim Miktarına veya
Akışına Göre Sınıflandırma
Üretim miktarına veya akışına (hammaddenin mamul haline
gelinceye kadar izlediği yola )göre üretim dört gruba ayrılır:(1)Siparişe göre
egitim (2) Parti üretimi (3) Sürekli eğitim (4) Proje eğitimi
( 1 )Siparişe Göre (Job
Shop) Üretimi: Bu müşterinin zaman , miktar ve kalite bakımından özel olarak
istediği bir mamulün üretilmesidir.
(2) Parti (Batch)
Üretimi: Bu bir mamulün özel bir siparişlerini veya sürekli bir talebi
karşılamak üzere belirli miktardan oluşan partiler halinde üretilmesidir.
(3) Sürekli (continuos)
Üretimi:Sürekli üretimde makine ve tesisler yalnız belirli bir mamulün üretimde
kullanılır.
(4) Proje Üretimi :
Proje ,’belirli bir sürede bir hedefe ulaşmak için tamamlanması gereken ,
kısmen sıraya sokulmuş birbiriyle ilişkili iş/faaliyetler dizisi olarak
tamamlanabilir.(MUCUK 197
FİNAL:
Yalın Üretim:Yalın üretim yirminci yüzyılın ikinci
yarısına damgasını vuran bir sistem olmakla beraber temeli 1950’lerde Taichi
Ohno ile Eiji Toyota öncülügünde Toyoto firmasında atılmıştır. Yalın üretim en
az kaynakla , kısa zamanda ucuz ve sıfır hatalı üretim müşteri talebine yanıt
verebilicek şekilde en az israfla ve tüm üretim faktörlerini esnek bir şekilde
kullanarak işletmenin potansiyel kaynaklarının tamamından yararlanarak
gerçekleştirilen bir üretim biçimidir.
Çevik üretim:Çevik üretim 21. Yüzyılın üretim sistemleri
stratejisinin oluşturulması ile yaygın hale gelmeye başlamıştır. Kavram ilk 1991 yılında ABD ‘ de Lehing Üniversitesi
Laccacca Enstitüsü araştırmacıları tarafından hazırlanan raporda ortaya
atılmıştır.(Çapçı A. Semra verimlilik Dergisi ss 25-44 )
Üretim, beşeri ve maddi faktörlerin mal veya hizmetlere
dönüşümüdür. Gerçekten , üretim faktörleri denilen çeşitli işletme kaynakları ( insan emeği , makineler
hammaddeler vb.) girdi olarak katıldıkları üretim süreci ile çıktıya
dönüştürerek , insan ihtiyaçlarını karşılayacak mal ve hizmetler haline
gelmektedir. Üretim yöneticilerinin üretimle ilgili fonksiyonu insan, sermaye,
malzeme, bilgi ve enerji gibi (695 – 708 İstanbul Üniversitesi MUCUK)
Sosyal yaşamın temelinde bulunan bir olgu olarak insani
ihtiyacını karşılayacak mal ve hizmetlerin
elde etmek amacıyla gerçekleştirilen faaliyetler bütünü; yeni bir mal
yada hizmetlerin yaratılmasını sağlayan etkinlikler toplamıdır.Bu bağlamda
toprağı ekmek suretiyle belirli bir takım ürünler yetiştiriliyor.
Tarımsal
Üretim :Sanayi birtakım girdiler kullanmak suretiyle , endüstiriyel ürünler
meydana getirmeyede zihinsel üretim denir. Söz konusu üretim sürecinde , insan
emeğinin meydana tamamlayıcısı olarak kullanılan nesnelere; üretim sürecine
doğrudan ya da dolaylı olarak katılan kendileriyle üretim yapabildiği doğal ya
da insan eseri her türlü araç , nesne ve
teknik bilgiye üretim araçları denmektedir. Bu üretim araçlarıyla emeğinin
meydana getirdiği bütünlüğe üretim araçları ile bu araçları kullanabilen bilgi
, üretim deneyimi ve iş alışkanlıklarına
sahip insan emeğinin meydana getirdiği bütünlüğe denir.( Çetin YILMAZ icdalasi
qmail. com ss 20-22 )
Üretim
sistemleri yeni bir fiziksel varlık veya hizmet ile sonuçlanan bir fayda yaratarak amacı ile girişilen faaliyetler ,
üretimin tanımı olarak verilebilir. Ancak üretim sistemleri denildiğinde hizmet
üretim bir yana bırakılarak fiziksel varlık ürün üreten sistemler söz konusu
olmaktadır. Bu konudaki yazında çeşitli üretim sistemleri , üretim yöntemi ,
ürün cinsi , ürünün miktarı veya üretim akışı kriterlerine göre sınırlanabilir.
Bu kriterlerden üretim miktarı veya 8
kişinin temel alınması üretim faaliyetlerinin özündeki farklılığı yansıtır.(
Üretim
kısaca beşeri ve maddi faktörlerin mal ve hizmetlerin dönüştürülme sürecidir.
Üretim faktörleri ( insan emeği , makineler , hammaddeler ve malzemeler , nakdi
sermaye vb. dir.Üretim, sadece işletmeler için değil kar amacı gütmeyen
kuruluşlar içinde önemlidir; çünkü üretip sundukları mal veya hizmetler bu
örgütlerin varoluş nedenlerini oluşturmaktadır.Üretimi etkiliyen faktörler
vardır.Tüketim ve pazarlamadır.Üretimin olabilmesi için önce tüketimin içinde
malın kalitesininiyi olup reklamınında iyi oması ülkenin dört bir yanına
ulaştırılması gerekir ve böylece daha fazla sermaye üretim ve daha fazla işçi
demektir. Üretimin daha hızlı ve kaliteli olabilmesi içinde teknolojinin
gelişmiş insan gücünün değil makinelerin iş yapması gereklidir.
Kaynakça:Çapçı A. Semra
Verimlilik dergisi ss.25-44
Prof.
Dr. İsmet MUCUK İstanbul Üniversitesi ss 695-704
Çetin
Yılmaz icdilası@gmai.com ss:20-22
Mehmet
ÇINAR dergi park 2011 ss 32
Şimşek
ve Çelik Genel İşletme 2015 ss 28
Yalçın
İpbüken Önce Kalite Dergisi Eylül 2002 ss 22-28
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder