2- YÖNETİMİN TARİHSEL GELİŞİMİ -- Leyla ÖZDEN

AKSARAY ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU

                                                    

ADI SOYADI:                      LEYLA ÖZDEN

NUMARASI:                        140658014

SINIFI:                                  2.SINIF

BÖLÜMÜ:                            BÜRO YÖNETİMİ VE YÖNETİCİ ASİSTANLIĞI İ.Ö.

ARAŞTIRMA KONUSU:    YÖNETİMİN TARİHSEL GELİŞİMİ

Yönetim kavramı insanların topluluklar halinde yaşamaya başlamasıyla birlikte ortaya çıkmıştır. Biçimsel veya biçimsel olmayan boyutlarıyla yönetim her dönemde ve her ortamda insanların amaçlarına ulaşmak için yararlandığı en etkili araç olmuştur. Devlet içinde, orduda, kobiler vb. tarihe yön veren büyük imparatorluklar yönetilmiş, yıllarca süren savaşların stratejileri belirlnmiş, insanların iş birliğiyle ihtişamlı yapıtlar yaratılmış XVIII. yy’dan itibaren sanayi devrimi ile birlikte üretimin şekil değişmesi yönetim kuramının bilimsel olarak iş yerlerinin ve iş gücünün düzenlenmesi sorunlu hale gelmiştir (notoku.com/yönetim-kavramının-gelişimi).

Yönetim biliminin gelişmesinin incelenmesiyle yönetim biliminin gelişmesinin çok eski olmadığı görülür. Aslında işletmelerin ortaya çıkması eski olduğuna göre bunların yönetilmesi da eskidir. Ancak modern işletme yönetiminin gelişmesi yenidir. Özellikle 18.yy’da işletmelerin büyümesi sonucunda yeni durumlar kendisini göstermiştir. Tarihi gelişmeyle beraber işletme yönetimine yaklaşım farklılaşmaya başlamıştır. Yönetimin incelenmesi olgusu uygarlık kadar eskidir. Yönetimin gelişmesini genel bir görünüşten ziyade zaman çizgisi üzerinde incelemek daha faydalı olacaktır. Gerçekten yönetim bugüne gelinceye kadar önemli aşamalar kaydetmiştir (ödevsayfasi-blokcu-com/yönetim-biliminin dogusu ve tarihi gelişimi sayfa:9).

İnsanlık kadar eskidir. Bu dönem bilimsel yönetim dönemine kadar sürmüştür. Yönetimle ile bilgiler ve kayıtlar arasında Mısırlılar, Eski Yunanlılar ve Eski Romalılara rastlanmaktadır. Bilim ve teknolojideki gelişmeler insanlığın ihtiyaçları sonucunda yönetimin temelini ortaya atmıştır (slideplayer_biz_tr. Sayfa 5 Seda BOZKURT).

Yönetim belirli bir takım amaçlara ulaşmak için başta insan kaynakları olmak üzere parasal kaynaklara demirbaşlar, aletler, hammadde ve yardımcı malzemeler ve nihayet zaman faktörü birbiriyle uyumlu ve etkin kullanmaya olanak verecek kararlar alma ve bunları uygulatma süreçlerinin toplamı şeklinde ortaya çıkar. Herhangi bir örgütte amaca ulaşma yolunda ortak çabalar sergileniyorsa orada yönetimden bahsedilebilir (Yönetim ve Organizasyon kitabı Prof. Dr. M. Şerif Şimşek-Prof. Dr. Adnan ÇELİK sayfa 4).

İnsanlar grup halinde çalışmaya başladıkları andan itibaren etkili koordinasyonun sağlandığı ortak örgütlere ihtiyaç duyulmuştur. Yönetimin tarihi insanların işbirliği içinde yaşamaları kadar eskidir. Yönetim biçiminin tarihi gelişimini sınıflandırmak mümkündür. Bilimsel öncesi dönem yaklaşımı M.Ö. başlamış 1800’lü yıllara kadar uzamıştır. Klasik yönetim yaklaşımı endüstri devrimi ile başlamış, 1940’lı yıllara kadar devam etmiştir. Neo klasik yönetim yaklaşımı 1940’lı yıllardan 1360’lı yıllara kadar devam etmiştir. Modern yönetim yaklaşımı 1960’lı yıllardan sonra başlamış, günümüze kadar uzanmıştır (www.nabiz61.com).

Klasik Dönem: Yöneticinin görevleri planlama, örgütleme, yöneltme, koordinasyon ve kontrol olarak ayrıldığı işlerde fonksiyonel uzlaşma bölüm yetkisi ve faaliyetlerin koordinasyonu temel alınmalıdır.

Neo Klasik: İnsan davranışları beşeri ilişkiler motivasyon yönetiminde değişim ve gelişim ve gelişme gibi konular temel inceleme konuları olmuştur. Duygusal insan anlayışını 1960’lı yıllara kadar önemini korumuştur.

Modern Yönetim: Klasik akımın teknik bir yaklaşımla organizasyon yapısını inceleyerek korumaya çalıştığı rasyonel bir organizasyon düşüncesiyle, neo klasik akımın bu teze karşı getirdiği insana önem veren antitezi birleştirmeye yönelik çabalardır (www.byclb.com//cabi/egitimkonuları) (Çelik Kabi).

Eski Mezopotamya, Çin, Mısır, Roma, Osmanlı İmparatorluğu dönemlerinde yönetim uygulamalarına rastlanmaktadır. Enderun 18.yy. sanayi devrimi 14.yy. sonlarına doğru ABD yönetim bir bilim haline gelmiştir.

1-      Öncül- (1880-1930)

2-      Klasikler (İnsan ilişkileri dönemi) (1930-1950).

3-      Çağdaş Eğilimler (Psiko-sosyal yaklaşım) (950 sonrası) (acikders-ankara.edu.tr)

İşletme kavramı öncesi dönemi 1880 öncesi dönemi kapsar. 1880 öncesi dönemde yönetim gereken kuruluşların çok az olması kendi yönetim anlayışına göre yönetilmeleri söz konusudur. Klasik (geleneksel yaklaşım) olarak adlandırılan bu dönemi neo klasik (davranışsal) yönetim yaklaşımı ve modern yönetim yaklaşım.

1880-1930 Klasik (Geleneksel) Yaklaşım

- Bilimsel Yönetim Y.

1- Yönetim Süreci Yaklaşımı

2- Hanry Fayol

3- Bürokrasi Yaklaşım

4- Mat Weber

           

1930-1950 Neo Klasik (Davranışsal)

            - Howthome Araştırmaları

                        1- X ve Y Teorileri

                        2- C. Argys Modeli

                        3- Maslow

            1950-1970 Modern Yaklaşım

            -Sistem Yaklaşımı

                        1- İstisnalarda Yönetim

                        2- Amaçlarına Göre Yönetim

                        3- Durumsallık Yaklaşımı

                        4- Stratejik Yönetim Yaklaşımı

            1970’den Günümüze

-Post Modern Y.

            1- Toplam Kalite Yöntemi

            2- Yılın Yöntemi

            3-  Değişim Mühendisliği (ismaildolay_blogspot.com)(Sayfa 12).

            ÖZET

Örgütlerin hedeflerine ve planladıkları sonuçlara ulaşmalarını sağlamanın yolu etkili bir yönetimden geçmektedir. Meydana gelen sosyal ve teknolojik geçişmeler paralel olarak örgütlerde ve örgütsel yönetim anlayışlarında sürekli bir gelişme ve değişme yaşanmaktadır. Yönetim, insanların tek tek gerçekleştiremeyecekleri amaçlara ulaşabilmek için yürütülen bir grup faaliyetidir. Söz konusu iş birliği insanların para, sermaye, bilgi, deneyim ve uzmanlık vb. gibi örgüte aktaracakları desteklerle gerçekleşir. Bir örgütün kurulması ve kendilerinden beklenen fonksiyonları yerine getirmeleri öncelikle bir yönetim sonucudur. Her örgüt amacına ulaşabilmek için bir yönetime ihtiyaç duyarlar. Yönetim faaliyeti insanın var olmasıyla birlikte ortaya çıkan bir olgudur. Örneğin ülkemizde şimdiki durum gibi bizi yöneten bir anayasamız var. Bu açıdan yönetim eski çağlardan beri günümüze kadar devam ediyor. Bürokrasi yönetim, bilimsel yönetim, klasik yönetimle ilgili düzen, rasyonelcilik ve istikrarlı davranmalıdır. Yönetici her çalışanına eşit yaklaşmalıdır. Bilimsel açıdan değerlendirilmeli ve çalışanların farklı ve özel sorumluluklarını tamamlamalıdır. Klasikte ise yönetim planlama, örgütleme, yöneltme, koordinasyon fonksiyonel işle uğraşmasına denir. Yönetim son olarak özünde amaca yönelik bir faaliyettir. İnsan, finansal kaynak, teknoloji ve bilgi gerektirir. Yani başkaları aracılığıyla iş yaptırabilme sanatı olarak da adlandırılır.

KAYNAKÇA

1-      notoku.com/yönetim-kavramının-gelişimi.

2-      ödevsayfasi-blokcu-com/yönetim-biliminin dogusu ve tarihi gelişimi sayfa:9.

3-      slideplayer_biz_tr. Sayfa 5 Seda BOZKURT.

4-      Yönetim ve Organizasyon kitabı Prof. Dr. M. Şerif Şimşek-Prof. Dr. Adnan ÇELİK sayfa 4.

5-      www.nabiz61.com

6-      www.byclb.com//cabi/egitimkonuları) (Çelik Kabi).

7-      Psiko-sosyal yaklaşım) (950 sonrası) (acikders-ankara.edu.tr

8-      ismaildolay_blogspot.com (Sayfa 12).