11-ETKİLİ KONUŞMA - Mehmet NİGDELİOGLU

Kaynakça:

♦http://turkdili.gen.tr/guezel-konu-ma.html

♦http://www.hakkindabilgi2016.com/guzel-konusma-ile-ilgili-kisa-kompozisyon-7917.Aspx#ixzz3sQ2sD56R

Etkili ve Güzel Konuşma

Giriş

Güzel konuşmanın temelinde kelimeleri doğru ve karşımazdakinin anlayacağı şekilde telafuz etmek yatar. Bunun için herhangi bir fiziki kusurumuzun olmaması dışında, zihinsel bir kusurumuzunda olmaması gerekir. Kelimeleri doğru telafuz etmek için kelimeleri düzgün anlamakta önemlidir. Etkili konuşmak için ise karşımızdakini etkileyecek şekilde, onu sıkmayacak, zorlamayacak şekilde konuşmamız gerekir. Vurguları doğru yerde yapmak oldukça önemlidir. Kelimeleri doğru kullandığımız kadar vurgularıda doğru kullanmamız gerekir.

İnsanlar toplu olarak yaşar İnsan; düşünen, hisseden, olayları gözlemleyen ve değerlendiren bir varlıktır. Etrafıyla iletişim kurmak; duygu, düşünce ve isteklerini anlatmak insan için vazgeçilmez bir gereksinimdir insan etrafıyla iletişimi konuşarak ve yazarak sağlar İnsanların etrafıyla pozitif ilişkiler geliştirebilmesinde en ehemmiyetli etkenlerden biri de güzel konuşma ve yazmadır.

Günlük hayatımızda çeşitli nedenlerle etrafımızdaki insanlarla konuşarak iletişim kurarız Bir takım zaman karşılıklı, bir takım zaman da bir topluluk önünde konuşuruz Bu konuşmalarımız esnasında ne kadar güzel konuşursak emelimize ulaşmada o kadar başarılı oluruz Güzel konuşabilen insan etrafındakilerle daha kolay iletişim kurar ve etrafındakiler üzerinde olumlu etkiler bırakır Toplumda sevilir, saygı görür ve mesleğinde başarılı olur Duygu, düşünce ve isteklerimizi anlatmada ara ara yazıya da müracaat ederiz. Yazmak da iletişim kurmak için müracaat ettiğimiz temel yollardan biridir. Ödevlerimizin birçoğunu yazarak yaparız Bizden uzakta olan tanıdıklarımızla yazarak iletişimimiz sürdürürüz Mektup, telgraf, arzuhal, teşekkür ve çağrı yazıları yazarız. Güzel konuşmak kadar güzel yazmak da başarımıza tesir eden ehemmiyetli bir özelliktir, Güzel ve tesirli bir yazılı anlatım mahareti, derslerimizde daha başarılı olmamızı sağlar Zira bir bilgiye sahip olmak kadar bildiklerimizi eksiksiz ve doğru dile getirebilmek de çok ehemmiyetlidir Güzel yazma mahareti, etrafımızdaki insanlar üzerinde pozitif etkiler bırakır Bu vaziyet etrafımızda sevilen, saygı gören, başarılı bir insan olmamızı sağlar.
Güzel konuşma ve yazma maharetine sahip insanlar, duygu, düşünce ve isteklerini doğru ve etkileyici biçimde anlatırlar Yanlış anlaşılmalara yol açacak, karşısındakileri kıracak ifadeler kullanmazlar Bu vaziyet bir dileğin, bir isteğin yerine getirilmesini kolaylaştırır Etrafımızdaki insanların düşünce ve tekliflerimizi benimsemelerini kolaylaştırır Etrafımızdaki insanlar üzerinde pozitif etkiler bırakırız.

KONUŞMA

Konuşma, kişinin kendi çevresindekilerle iletişim kurmasının en yaygın, en etkili ve en pratik yoludur. İnsan bir gerçeği açıklamak, bildiklerini diğer insanlara öğretmek, deneyimlerini paylaşmak, varlığını kanıtlamak, ilgilendiği konuları öğrenmek, toplumsal etkileşimde bulunmak, duygularını ve düşüncelerini başkalarına aktarmak için konuşma ihtiyacındadır. Bu ihtiyacın en güzel biçimde karşılanması ise güzel konuşmanın önemine inanmaya ve sözlü anlatımın ilkelerine uymaya bağlıdır.

Güzel Konuşmanın Önemi
İnsanların birbirleriyle iletişimlerinde söz, yazıdan daha önce, daha etkili ve daha pratiktir. İnsanı diğer canlılardan ayıran önemli özelliklerden biri olan konuşmanın, usulüne göre yapılması hemen her alanda başarılı olmanın temel şartlarındandır. 
Kendini doğru ifade edebilme, gönülleri fethetme, dinleyenleri kolay ikna edebilme, meslekte başarı ve saygınlık kazanma, diğer insanlarla sağlıklı iletişim kurabilme vb. güzel konuşmaya bağlıdır. Güzel konuşmanın yaygın olduğu toplumlarda barış ortamını sağlamak, sosyal ve kültürel ilişkileri geliştirmek, ekonomik ilişkileri düzenlemek daha kolaydır.
Yöneticileri, avukatları, liderleri, tüccarı, iş adamlarını, öğretmenleri diğerlerinden daha saygın ve başararılı kılan temel etkenlerden biri de onların etkili ve güzel konuşmayı bilmeleridir. Bu nitelikteki kimseler, söylemek istediklerini güzel konuşma sanatının incelikleriyle ifade ettikleri için kendilerini dinletmesini bilirler ve herkesin kalbini kazanırlar. Zira bunlar, Aristo’nun dediği gibi düşündüklerinin hepsini söylemez fakat söylediklerini düşünür de söylerler. Konuşma sanatını bilmeyen biri ne kadar akıllı, ne kadar değerli olursa olsun, kendini dinletemez, muhatabını inandıramaz, etrafındakileri kendisinden uzaklaştırır, konuşmaya başladığı andan itibaren çevresine ve kendine zarar vermeye başlar.

GÜZEL KONUŞMA (RETORİK)
Türkçe Sözlük’te retorik terimi şöyle tanımlanmaktadır: 1. Güzel söz söyleme, hitabet sanatı. 2. Söz söyleme sanatlarını inceleyen bilim dalı, belâgat. Belâgat ise konuyu bütün yönleriyle kavrayarak hiçbir yanlış ve eksik anlayışa yer bırakmayan, yorum gerektirmeyen, yapmacıktan uzak, düzgün anlatma sanatıdır.
Güzel konuşmayı kısaca yerine, zamanına, kişisine uygun olarak yapılan konuşma şeklinde tanımlamak mümkündür.  Hz. Ebubekir’in dediği gibi insan ne söylediğini, kime söylediğini ve ne zaman söylediğini unutmamalıdır. Yani güzel konuşmak isteyen kimse; mekânı, muhatabı, üslubunu ve n e söylediğini gözetmek zorundadır. Konuşma ister hazırlıklı ister hazırlıksız olsun sözlü anlatımın güzel ve etkili olması, konuşma yanlışları yapılmamasına bağlıdır. Bu sebeple güzel konuşmayı içinde konuşma yanlışları bulunmayan sözlü anlatım, şeklinde tanımlamak da mümkündür.
a) Konuşma Yanlışları
Kuşlar ayaklarıyla, insanlar dilleriyle yakalandığı için bir kimse konuşmaya başladığı andan itibaren bilgisi, görgüsü, saygısı, ahlak anlayışı, dünya görüşü vb. hakkında karşı tarafa ipuçları vermeye başlar. Zira bunların davranışlara/konuşmaya yansımaması mümkün değildir. Bu sebeple güzel konuşabilmek için önce bu yanlışların farkına varmak, bunları düzeltmeye çalışmak son derece önemlidir. Konuşma yanlışları çevreye, eğitim düzeyine, ana dili kullanma becerisine, alışkanlıklara ve kişiye göre değişmekle beraber bunlar; alışkanlıklardan kaynaklanan davranış yanlışları, kuralları bilmemekten kaynaklanan yanlışlar, üslup yanlışları ve söyleyiş yanlışları olmak üzere dört grupta değerlendirilebilir:
Alışkanlıklardan Kaynaklanan Davranış Yanlışları: Bir kimsenin diğer insanlarla sağlıklı bir iletişim kurmasında alışkanlıklarının ve anlayışının payı büyüktür. Muhatabın; diğerlerine tepeden bakan, onları hor gören, gururlanan, kibirlenen, övünen, başkalarının kusurlarını araştıran, her fırsatta onlarla alay eden, dedikodu eden, yalan söyleyen, başkalarına konuşma fırsatı tanımayan, onların sözlerini kesen, herkesi yerli yersiz ve usulsüz eleştiren, geveze, ilgisiz, bencil, boşboğaz, samimiyetten uzak, kendine güveni olmayan, bağırarak konuşan bir kimse olması istenmez. Bu niteliklerden birini veya birkaçını alışkanlık edinen hatibin başarılı olabilmesi için her şeyden önce bu olumsuzluklardan kurtulması gerekir. Aksi hâlde, konuşmasına eksi puanlarla başlamış olur.
Kuralları Bilmemekten Kaynaklanan Yanlışlar: Aşağıda sıralanan etkili ve güzel konuşma kurallarını bilmeyen, bu konuda deneyimsiz, konuşurken yaptığı yanlışlardan ve etkili sunum tekniklerinden habersiz bir konuşmacının kendini dinletebilmesi, başarılı bir sunuş yapması mümkün değildir. 
Plansızlık, bu yanlışların başında gelir. Hatip, ne kadar deneyimli olursa olsun dinleyicilere hitaben yapılan sunuş konuşmaları, konuşma planı yapmayı gerektirir. Plan, konuşmadaki dağınıklığı gidermeye, süreyi iyi kullanmaya, üslubu belirlemeye, verimi arttırmaya yardım eder.
Hatibin yapacağı konuşmayı, bu konuda deneyimli, bilgili biri huzurunda prova etmesi, onun uyarılarını ve önerilerini göz önünde bulundurması yerinde bir davranıştır. Birçok konuşmacı, ne yazıkki yaptığı hataların farkında değildir ancak biri, onu bunlardan haberdar ettiğinde ne kadar yanlış yaptığını anlamaktadır. 
Üslup Yanlışları: Konuşurken zamanı, mekânı, muhatabı ve konuyu göz önünde bulundurmayan bir kimsenin, amiriyle asker arkadaşıyla konuştuğu gibi konuşmasını yadırgamamak gerekir.
Hatip, konuşma türlerini ve bunların özelliklerini iyi bilmelidir. Kime nasıl hitap edeceğini; panel, forum, konferans, açık oturum gibi hazırlıklı konuşmaların özelliklerini, tarzını bilmeyen bir konuşmacının üslup yanlışları yapması kaçınılmazdır. Panelde, konferans verir gibi konuşulmaz.
Etkili ve güzel bir konuşmada konunun içeriği kadar söyleme tarzı da önemlidir. Meramın ifadesi için seçilen kelimeler, bunların söylenme tarzı ve vurgu, muhatapta farklı etkiler uyandırır. 
Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır (Atasözü). Hoo var, öküz durdurur; hoo var, saban kırdırır (Atasözü).Söz ola kese savaşı, söz ola kestire başı / Söz ola ağulu aşı, bal ile yağ ede bir söz (Yunus Emre), gibi ifadeler, üslubun ne kadar önemli olduğunu vurgulayan veciz sözlerdendir.